گزنه (Nettle)  گياهي علفي و چند‌ساله است. ساقه آن چهار گوش است و بطور قائم تا ارتفاع يك مترهم می‌تواند رشد کند. ساقه اين گياه پرزها و تارهاي مخروطي شكل دارد و در صورت لمس آن ساقه بدست مي‌چسبد و پوست را مي‌گزد و توليد خارش و سوزش مي‌کند و احتمالا به همين علت به آن گزنه می‌گویند. تخم گزنه نرم، ريز و تيره است، مانند تخم کتان است قسمت مورد استفاده اين گياه برگ‌هاي تازه، ريشه، شيره و دانه آن است.
اين گياه اغلب در خرابه‌ها ،باغ‌ها و مناطق مرطوب به صورت خودرو رشد می‌گند. ريشه گزنه خزنده است و درهر جا که سبز شود به مرور تمام منطقه را فرا مي‌گيرد .به نظر می‌رسد گزنه پیشینه باستانی دارد و مردمان آن دوره از خواص درماني آن اطلاع داشته‌اند. جالينوس حكيم در قرن دوم ميلادي آن‌را براي درمان سرماخوردگي و بیماری‌های تنفسي تجویز می‌کرد است.

خواص دارویي گزنه 

گزنه از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است
– ترشح شير را در زنان شيرده زياد مي‌کند
– گزنه دستگاه هاضمه را تقويت مي‌کند
– ادرار را زياد مي‌کند
– گزنه به درمان بيماري‌هاي پوستي کمک می‌کند
– نوشیدن یک فنجان چای گزنه به صورت سه بار در روز برای بيماري قند مفيد است
– به بهبود اخلاط خوني کمک می‌کند
-گزنه تقويت‌کننده مو است و از ريزش موي سر جلوگيري مي‌کند، حتي در بعضي از مورد موي سر دوباره مي‌رويد. می‌بایست 6 گرم از سرشاخه‌ها و برگ‌ها و ريشه گزنه را به‌تنهايي و يا با 30 گرم چاي‌کوهی را در يك ليتر آب‌جوش بریزید و آنقدر بجوشانيد تا حجم مايع به نصف برسد. شب‌ها مقداري از اين مايع را به سر بماليد و صبح بشوئيد .
– براي برق ‌شدن و جلا دادن موها بعد از شست‌وشوي سر موها را با چاي گزنه ماساژ دهيد. می‌توانید يك قاشق چايخوي برگ گزنه خشك را در يك ليوان آب جوش بریزید و بگذارید نيم‌ساعت بماند. همچنین ماساژ دادن مو با اين چاي شوره سر را هم برطرف می‌کند
– براي باز کردن عادت ماهيانه ‌می‌توانید از دانه گزنه استفاده کنید
– در بهبود بیماری کم‌خوني موثر است و تعداد گلبولهاي قرمز راهم افزایش می‌دهد
– گزنه عرق آور است
– اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آنرا برطرف مي‌کند
– گزنه گرفتيگی‌هاي کبدي را رفع مي‌کند
– پاك‌کننده اخلاط سينه، ريه و معده است
– تقویت کننده نيروي جنسي است.
– به از بين بردن زگيل کمک می‌کند کافی‌است ضماد برگ‌هاي تازه آنرا روي زگيل بماليد .
– نوشیدن دم‌کرده برگ گزنه با ریشه شیرین بیان پاك کننده مثانه، رفع کننده عفونت مثانه و دفع سنگ است
– براي التيام زخم‌ها و زخم‌هاي سرطاني استفاده از ضماد تخم گزنه با عسل استفاده کنيد
– درد نقرس را کم می‌کند
– براي برطرف کردن کهير از جوشانده گزنه استفاده کنید. می‌توانید سه فنجان در روز بنوشيد
– براي برطرف کردن ناراحتي‌هاي زنانه قبل از عادت ماهيانه می‌توانید از چاي گزنه استفاده کنید
– ناراحتي‌هاي کليه را برطرف مي‌کند
– ضماد گزنه به درمان درد عضلاني کمک می‌کند
– کرم معده و روده را مي‌کشد
– برای درمان بواسير مفید است
– براي برطرف کردن درد رماتيسم، کافی ‌است برگ‌هاي تازه آن‌را روي پوست بماليد

طرز استفاده گزنه

– دم‌کرده گزن: حدود 40 گرم برگ گزنه را در يك ليتر آبجوش بریزید و بگذارید 10 دقيقه دم بکشد . روزانه سه فنجان در روز بعد از غذا بنوشید .
– جوشانده گزنه: حدود 30 گرم گزنه را در يك ليتر آب بریزید و مدت 10 دقيقه آنرا بجوشانيد . اين جوشانده براي تصفيه خون مفيد است . مقدار مصرف آن هم روزانه يك فنجان بين غذاها است .
– تنتور گزنه: يك قسمت برگ گزنه را با پنج قسمت الكل 50 درجه طبي مخلوط کنید و در داخل شيشه در بسته بريزيد و بمدت 15 روز هر روز آنرا تكان دهيد بعد از طی شدن اين مدت آنرا صاف کنید و در شيشه در بسته بریزید. می‌توانید روزانه 10 تا 15 قطره در روز از آن میل کنید.

ترکيبات شيميايي گزنه

گزنه تانن، لسيتين، اسيد فورميك، نيترات پتاسيم، کلسيم و ترکيبات آهن ، ويتامين سی و نوعی گلوکوزيد دارد که پوست را قرمز مي‌کند. از سرشاخه‌هاي اين گياه ماده قرمزی بنام اورتي سين استخراج مي‌شود .

مضرات گزنه 

مصرف اگر بيش از حد گزنه ممكن است براي روده ها و کليه‌ها مضر باشد بنابراين بهتر است با صمغ عربي و کتيرا خورده شود. همچنین مقدار مصرف بيش از 10 گرم در روز ممكن است باعث بند آمدن ادرار شود . زنان باردار و کودکان نیز بايد از مصرف آن خورددي کنند .