گزنه (Nettle) گیاهی علفی و چند‌ساله است. ساقه آن چهار گوش است و بطور قائم تا ارتفاع یک مترهم می‌تواند رشد کند. ساقه این گیاه پرزها و تارهای مخروطی شکل دارد و در صورت لمس آن ساقه بدست می‌چسبد و پوست را می‌گزد و تولید خارش و سوزش می‌کند و احتمالا به همین علت به آن گزنه می‌گویند. تخم گزنه نرم، ریز و تیره است، مانند تخم کتان است قسمت مورد استفاده این گیاه برگ‌های تازه، ریشه، شیره و دانه آن است.
این گیاه اغلب در خرابه‌ها ،باغ‌ها و مناطق مرطوب به صورت خودرو رشد می‌گند. ریشه گزنه خزنده است و درهر جا که سبز شود به مرور تمام منطقه را فرا می‌گیرد .به نظر می‌رسد گزنه پیشینه باستانی دارد و مردمان آن دوره از خواص درمانی آن اطلاع داشته‌اند. جالینوس حکیم در قرن دوم میلادی آنرا برای درمان سرماخوردگی و بیماری‌های تنفسی تجویز می‌کرد است.
خواص دارویی گزنه
گزنه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است
– ترشح شیر را در زنان شیرده زیاد می‌کند
– گزنه دستگاه هاضمه را تقویت می‌کند
– ادرار را زیاد می‌کند
– گزنه به درمان بیماری‌های پوستی کمک می‌کند
– نوشیدن یک فنجان چای گزنه به صورت سه بار در روز برای بیماری قند مفید است
– به بهبود اخلاط خونی کمک می‌کند
-گزنه تقویت‌کننده مو است و از ریزش موی سر جلوگیری می‌کند، حتی در بعضی از مورد موی سر دوباره می‌روید. می‌بایست 6 گرم از سرشاخه‌ها و برگ‌ها و ریشه گزنه را به‌تنهایی و یا با 30 گرم چای‌کوهی را در یک لیتر آبجوش بریزید و آنقدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد. شب‌ها مقداری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشوئید .
– برای برق شدن و جلا دادن موها بعد از شست‌وشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید. می‌توانید یک قاشق چایخوی برگ گزنه خشک را در یک لیوان آب جوش بریزید و بگذارید نیم‌ساعت بماند. همچنین ماساژ دادن مو با این چای شوره سر را هم برطرف می‌کند
– برای باز کردن عادت ماهیانه می‌توانید از دانه گزنه استفاده کنید
– در بهبود بیماری کم‌خونی موثر است و تعداد گلبولهای قرمز راهم افزایش می‌دهد
– گزنه عرق آور است
– اگر در ادرار خون وجود داشته باشد گزنه آنرا برطرف می‌کند
– گزنه گرفتیگی‌های کبدی را رفع می‌کند
– پاک‌کننده اخلاط سینه، ریه و معده است
– تقویت کننده نیروی جنسی است.
– به از بین بردن زگیل کمک می‌کند کافی‌است ضماد برگ‌های تازه آنرا روی زگیل بمالید .
– نوشیدن دم‌کرده برگ گزنه با ریشه شیرین بیان پاک کننده مثانه، رفع کننده عفونت مثانه و دفع سنگ است
– برای التیام زخم‌ها و زخم‌های سرطانی استفاده از ضماد تخم گزنه با عسل استفاده کنید
– درد نقرس را کم می‌کند
– برای برطرف کردن کهیر از جوشانده گزنه استفاده کنید. می‌توانید سه فنجان در روز بنوشید
– برای برطرف کردن ناراحتی‌های زنانه قبل از عادت ماهیانه می‌توانید از چای گزنه استفاده کنید
– ناراحتی‌های کلیه را برطرف می‌کند
– ضماد گزنه به درمان درد عضلانی کمک می‌کند
– کرم معده و روده را می‌کشد
– برای درمان بواسیر مفید است
– برای برطرف کردن درد رماتیسم، کافی است برگ‌های تازه آنرا روی پوست بمالید
طرز استفاده گزنه
– دم‌کرده گزن: حدود 40 گرم برگ گزنه را در یک لیتر آبجوش بریزید و بگذارید 10 دقیقه دم بکشد . روزانه سه فنجان در روز بعد از غذا بنوشید .
– جوشانده گزنه: حدود 30 گرم گزنه را در یک لیتر آب بریزید و مدت 10 دقیقه آنرا بجوشانید . این جوشانده برای تصفیه خون مفید است . مقدار مصرف آن هم روزانه یک فنجان بین غذاها است .
– تنتور گزنه: یک قسمت برگ گزنه را با پنج قسمت الکل 50 درجه طبی مخلوط کنید و در داخل شیشه در بسته بریزید و بمدت 15 روز هر روز آنرا تکان دهید بعد از طی شدن این مدت آنرا صاف کنید و در شیشه در بسته بریزید. می‌توانید روزانه 10 تا 15 قطره در روز از آن میل کنید.
ترکیبات شیمیایی گزنه
گزنه تانن، لسیتین، اسید فورمیک، نیترات پتاسیم، کلسیم و ترکیبات آهن ، ویتامین سی و نوعی گلوکوزید دارد که پوست را قرمز می‌کند. از سرشاخه‌های این گیاه ماده قرمزی بنام اورتی سین استخراج می‌شود .
مضرات گزنه
مصرف اگر بیش از حد گزنه ممکن است برای روده ها و کلیه‌ها مضر باشد بنابراین بهتر است با صمغ عربی و کتیرا خورده شود. همچنین مقدار مصرف بیش از 10 گرم در روز ممکن است باعث بند آمدن ادرار شود . زنان باردار و کودکان نیز باید از مصرف آن خورددی کنند .
نظرات کاربران