بابونه (Chamomile)

گیاهی دائمی، ‌کوچک و به ارتفاع تقریبی 30 سانتی‌متر است. بابونه گیاهی معطر است که اغلب در چمن‌زارها و زمین‌های شنی می‌روید. گل‌های آن در یک طبق و بطور منفرد و در انتهای ساقه رشد می‌کند . در هر طبق گل‌های سفید در اطراف و گل‌های زرد در وسط قرار دارند. ساقه آن سبز روشن است ، برگ‌هایش کوچک و متناوب ولی با بریدگی‌های باریک و نامنظم و کرک‌دار است .

موارد استفاده از بابونه؟

بابونه را برای التهاب و بیماری‌های پوستی روی پوست و غشای مخاطی قرار میدهند. این گیاه را میتوان برای گلو درد استنشاق کرد و در حمام برای تسکین التهاب مقعد یا اندام تناسلی بکار برد. مصرف خوراکی این گیاه برای بیماری‌های التهابی و اسپاسم معده و روده مفید است. به‌هرحال شواهد بالینی که از هرکدام از این موارد استفاده از بابونه حمایت کند، محدود است.

میزان مصرف توصیه شده‌ی بابونه چقدر است؟

بابونه در شرایط مختلف به عنوان چای و به عنوان کرم‌های موضعی مورد استفاده قرار میگیرد. دوزهای معمول خوراکی 9 تا 15 گرم در روز میباشد. برای غرغره کردن، از 8 گرم گل بابونه در 1000 میلی‌لیتر آب استفاده میشود.

استفاده‌های سنتی از بابونه

بابونه از زمان رم باستان به دلیل خواص دارویی خود ازجمله ضداسپاسم، مسکن در درمان بیماری‌های گوارشی و رماتیسمی شناخته شده است. چای بابونه برای درمان عفونت‌های کرم انگلی و به‌عنوان رنگ مو و نرم کننده استفاده شده است.

بابونه برای شست و شوی زخم‌ها و جراحات پوستی و بهبودی آن استفاده میشود. همچنین گزارش شده است که بابونه دارای خواص ضدالتهاب، ضدباکتری، مرطوب کننده و دئودورانت است. فرمولاسیون‌های مختلف بابونه برای درمان کولیک، سیستیت، تب، نفخ و استفراغ استفاده شده است.

خواص‌ دارویی بابونه

بابونه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و جزو تقویت‌کننده‌های تلخ محسوب می‌شود. جالینوس حکیم از بابونه برای درمان تب و لرزهای نوبه‌ای استفاده می‌کرده است.
– از مهمترین خاصیت‌های بابونه می‌توان به درمان زخم معده و ورم معده اشاره کرد. افرادی که سال‌ها از این بیماری رنج‌ می‌برند می‌توانند به آسانی به جای قرص‌های گران‌ قیمتی مانند Zantacو Lozac از بابونه استفاده کنند تا هم بهبود پیدا کنند و هم هزینه بالایی نکنند.

برای درمان زخم معده می‌توانید چای غلیظ بابونه درست کنید: 4 قاشق چای‌خوری بابونه در یک لیوان آبجوش بریزید و هر روز صبح ناشتا این لیوان چای را بنوشید و بعد در رختخوابتان به پشت دراز بکشید و بعد از چهار دقیقه بخوابید و می‌توانید صبحانه خود را یک ربع بعد میل کنید . این کار را می‌بایست حداقل به‌ مدت دو هفته انجام دهید تا زخم و ورم معده‌تان کاملا بهبود پیدا کند.

– بابونه قوای جنسی و اعصاب  را تقویت می‌کند .
– به درمان سردرد و میگرن کمک می‌کند.
– ادرار آور و قاعده آور است .
– تب‌بر و تسکین دهنده درد است .
– نوشیدن چای بابونه به تسکین دردهای عضلانی کمک می‌کند.
– بابونه ترشح شیر را در مادران شیرده زیاد می‌کند.
– نوشیدن چای بابونه به درمان قطره قطره ادرار کردن کمک می‌کند.
– بابونه تقویت‌کننده مغز است.
– مصرف بابونه به دفع و خرد کردن سنگ مثانه کمک می‌کند.
– ترکیب بابونه و سرکه به بهبود چشم درد کمک می‌کند.
– جویدن بابونه به بهبود زخم‌های کمک می‌کند.
– از آنجایی که ریشه بابونه گرم تر و خشک تر از گل بابونه است خوردن 5 گرم ریشه بابونه با سرکه رقیق محرک نیروی جنسی است.
– بابونه معده را تقویت می‌کند.
– چای بابونه برای تسکین درد در هنگام دندان درآوردن بچه‌ها کمک می‌کند.
– نوشیدن یک فنجان چای بابونه ده دقیقه قبل از اینکه به رختخواب بروید مفید است.
– به درمان بی اشتهایی کمک می‌کند.
– به رفع ورم معده و روده کمک می‌کند.
– چای بابونه به درمان کم خونی کمک می‌کند.
-به تسکین دردهای عادت ماهیانه کمک می‌کند.
– برای درمان بیماری زردی مفید است.
– حمام بابونه به بهبود درد کمک می‌کند . کافی است چند قطره اسانس بابونه را در وان بریزید و 15 دقیقه در آن دراز بکشید .
– برای تسکین درد می‌توانید چند قطره اسانس بابونه را با یک قاشق روغن بادام مخلوط کنید و به نواحی دردناک بدنتان بمالید تا دردتان را تسکین دهد.
– روغن بابونه  به تکسین درد مفاصل، کمر درد کمک می‌کند.
– بابونه ضد آلرژی است.
– مخلوط اسانس بابونه و روغن بادام برای درمان ناراحتی‌های پوستی مانند کهیر، اگزما و خارش مفید است.
– برای رفع گوش درد و سنگینی گوش می‌توانید یک قطره روغن بابونه در گوشتان بچکانید.
– اسانس بابونه قی‌آور است برای مسمومیت‌های غذایی تجویز می‌شود.
– اگر موهای بلوند را با چای بابونه بشورید موهایتان روشن‌تر و شفاف‌تر می‌شود.
– نوشیدن همه روزه چای بابونه برای درمان اختلالات مفید است.

طرز استفاده بابونه

– اسانس‌بابونه: حدود 0/8 تا 1 درصد اسانس بابونه وجود دارد که از طریق تقطیر با بخار آب بدست می‌آید. رنگش آبی روشن است ولی با گذشت زمان به مرور به رنگ زرد مایل به قهوه ای در می‌آید. بو یا سانس بابونه بسیار قوی و سوزاندنی است. اسانس بابونه برای معطر کردن غذاها هم بکار م‍ی رود .
– چای‌بابونه یا دم‌کرده بابونه : برای تهیه چای بابونه یک قاشق چای‌خوری بابونه خشک را در یک فنجان آب‌جوش بریزید و بگذارید بمدت 5 دقیقه دم بکشد.
روغن‌بابونه : برای تهیه روغن بابونه مقداری از گل خشک بابونه را با چهار برابر وزن آن روغن کنجد ترکیب کنید و به اندازه دو برابر گل بابونه به آن آب اضافه کنید . سپس روی اجاق گذاشته و بگذارید بجوشد و کل آب تبخیر شود و فقط روغن باقی بماند. دقت کنید که روغن نسوزد.

روغن بابونه با روغن زیتون : گل خشک بابونه را با برابر وزنش، روغن زیتون مخلوط کنید و روی حرارت ملایم قرار دهید تا دم بکشد(دقت کنیدکه نجوشد ) و گاه‌گاه آنرا هم بزنید . سپس آن را به کناری بگذارید تا مدت 24 ساعت به‌حال خود بماند. بعد آن‌را با فشار از صافی رد کنید و در شیشه‌ای در بسته نگهداری کنید. برای نفخ شکم و قولنج آن‌را روی شکم بمالید.

میزان مصرف توصیه شده‌ی بابونه چقدر است؟

بابونه در شرایط مختلف به‌عنوان چای و به‌عنوان کرم‌های موضعی مورد استفاده قرار میگیرد. دوزهای معمول خوراکی ۹ تا ۱۵ گرم درروز میباشد. برای غرغره کردن، از ۸ گرم گل بابونه در ۱۰۰۰ میلی لیتر آب استفاده میشود.

توجه: کسانیکه به گرده گل و گیاه آلرژی دارند، نباید از بابونه استفاده کنند.

مصرف در زمان بارداری و شیردهی

به‌علت واکنش‌های نامطلوب ضعیف مانند: تاثیر در چرخه‌ی قاعدگی، اثرات سقط جنین، محرک رحمی از مصرف آن در بارداری اجتناب کنید. هیچ اطلاعات بالینی درمورد استفاده از بابونه در دوران شیردهی در دسترس نیست.

خواص درمانی چای بابونه (دم کرده گل بابونه) عبارتند از:

• * برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است و عفونت‌های ناشی از سرماخوردگی را از بین می‌برد.
• * برای رفع گرفتگی‌های عضلانی و نیز گرفتگی‌های قاعدگی در زنان مفید است.
• * درد شکم را تسکین می‌دهد و برای درمان کمردرد مفید است.
• * به عملکرد بهتر کبد کمک می کند.
• * برای درمان روماتیسم به کار می رود.
• * چای بابونه مسکنی فوق العاده برای سردرد، میگرن، دندان درد و دردهای عصبی است.
• * اختلالات یائسگی را برطرف می کند.

ترکیبات شیمیایی بابونه

گل‌های بابونه اسانس روغنی آنته‌مین (Anthemine ) تانن ، فیتوسترول و ماده تلخی بنام اسید آنته میک (Anthemique Acid) دارد.

مضرات بابونه

معمولا نوشیدن چای بابونه برای کسی ضرر ندارد ،و مضرات خاصی برای آن بیان نشده است. ولی بر اساس برخی گزارش‌ها، افرادی به این گیاه آلرژی داشته‌اند. معمولاً کسانی به بابونه آلرژی دارند نسبت به گیاهان خانواده‌ی کاسنی مانند کهنه‌واش و گل داودی نیز حساس‌اند.

علاوه‌براین، محصولات آرایشی حاوی بابونه ممکن است در صورت تماس مستقیم با چشم، آن را تحریک کند و موجب قرمزی و التهاب چشم‌ها شود.

همچنین ممکن است نوشیدن چای بابونه برای کودکان، زنان باردار یا شیرده و افراد مبتلا به بیماری‌های کبد یا کلیه خوب نباشد.

با این حال هیچ گزارشی مبنی بر خطرات جدی چای بابونه برای سلامتی اعلام نشده است.

ریسک های مصرف بابونه چیست؟

استفاده از چای و عصاره‌ی بابونه موجب شوک آنافیلاکتیک، درماتیت تماسی و دیگر واکنش‌های آلرژیک سخت میشود. افرادی که به گل مینا، گل داوودی و دیگر اعضای خانواده گیاهان کاسنیان آلرژی دارند، نباید از بابونه استفاده کنند.

بسیاری از کارشناسان میگویند که بابونه بی خطر است. این موجب خواب آلودگی و در مقادیرمصرف زیاد موجب استفراغ میشود. همچنین همانطور که در بالا گفته شد، موجب واکنش‌های آلرژیک افرادی میشود که به این نوع گیاهان و خانواده‌ی آن‌ها حساسیت دارند، اگرچه این واکنش ها بسیار نادر هستند. کرم‌های پوست حاوی بابونه میتوانند موجب اگزمای آلرژیک و تحریک چشم شوند. تاثیرات طولانی مدت بابونه شناخته شده نیست.

درصورت داشتن هرگونه مشکل سلامتی، قبل از مصرف بابونه حتما با پزشک مشورت کنید. بابونه حاوی مقدار کمی کومارین است که در مقادیر مصرف بالا و در زمان طولانی، اثر کمی روی رقیق شدگی خون دارد. قبل از عمل جراحی، بابونه را به مدت ۲ هفته مصرف نکنید چون ممکن است با داروهای بیهوشی تداخل داشته باشد.

به‌دلیل نبود شواهد کافی درمورد ایمنی طولانی مدت بابونه، مصرف این گیاه برای زنان باردار و شیرده توصیه نمیشود. قبل از دادن بابونه به کودکان و بچه‌ها، با متخصص اطفال مشورت کنید.

مضرات بابونه برای کبد

چای بابونه برای کبد و قلب شما مفید است ولی اگر بیش از اندازه و در مدت طولانی مورد مصرف قرار گیرد می‌تواند باعث مشکلاتی برای کبد و قلب شود.

همچنین لازم است توجه کنید که اگر با تجویز پزشک آسپرین یا داروهای انعقادی، مانند: وارفارین مصرف می‌کنید، نباید به سمت بابونه بروید.