نعنا (Peppermint) گياهي علفي و چند ساله است علاوه برساقه زمینی، ساقه هوايي نيز دارد. برگ‌هاي آن بيضي، نوك تيز و دندانه‌دار است . گل‌هاي آن بسته به نوع نعناع می‌تواند قرمز،ارغواني يا سفيد باشد . نعناع در مناطق معتدل و آفتاب‌گير رشد خوبی می‌کند .
از قديم بعنوان گياهی معطر و اشتها‌آور و براي ناراحتي‌هاي گوارشی استفاده می‌شده است. بقراط پدر علم طب در نوشته‌هاي از نعناع برای معالجه بيماري‌ها و التيام زخم و درمان درد گزيدگي زنبور و سگ هار نام برده است.

خواص داروئي نعنا

نعنا از نظر طب قديم نسبتا گرم و خشك است و از نظر خواص دارويي از همتای خود؛ پونه قوي‌تر است . از نعناع به جز مصارف پزشکی در تهیه اسانس ، روغن و تنتور نیز استفاده می‌شود.

– بادشكن است و گاز معده و روده را از بين مي‌برد
– تقويت کننده معده است
– ضد تشنج و سرفه است
– دمنوش نعناع سينه را آرام مي‌کند
– مسكن ،آرام‌بخش و قاعده‌آور است
– برای درد شكم مفید است
– برای سرماخوردگي و آنفوانزا مفید است
– نعنا ناراحتي هاي عصبي را برطرف مي آند
– جویدن نعنا براي تسكين درد دندان مفید است
– نوشیدن چاي و يا عصاره نعناع خونريزي سينه را برطرف می‌کند
-کمپرس نعنا درد سينه و پهلو را بهبود می‌دهد
– نعنا کرم‍‌‌هاي روده و معده را از بین می‌برد
 – مصرف آن انار ترش براي درمان سكسكه و تهوع و استفراغ مفید است
– ادرار را زياد مي‌کند
– چای نعنا براي رفع قولنج و دردهاي روده و معده و هضم نشدن غذا مفید است
– براي درمان گلو درد چاي نعنا قرقره کنید
– نعناع معرق است و تب را پایين مي‌آورد
– شستن بینی در حین سرماخوردگي مفید است

اسانس نعنا

اسانس نعنا يكي از فرآورده‌هاي نعناع است که از تقطير برگ و سرشاخه‌هاي گلدار آن با بخار آب تهيه مي‌شود و حدود 50 %تا 70 % منتول دارد . اسانس نعنایی که در انگلستان تهيه مي‌شود شهرت فراوانی دارد. اسانس نعناع برای تقويت معده بادشكن، ضدعفوني کننده، رفع دل‌پيچه و اسهال بكار مي‌رود.

طرز مصرف اسانس: یک تا سه قطره اسانس نعنا با يك ليوان آب و يا نوشابه مخلوط کنید و نوش جان کنید .
– مصرف زیاد اسانس نعنا براي کودکان و نوزادان مضر است و برای حرکات تنفسي و قلب خطرناک است.
– مصرف زیاد اسانس نعنا فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع ، استفراغ و درد می‌شود.
– مصرف پماد آن برای بهبود سردردهاي ميگرني مفید است:
اسانس نعنا 3گرم
روغن زيتون 2 گرم
لانولين 5 گرم
– براي ضدعفوني بيني محلولي زير را تهيه کنید و پنج قطره در هر سوراخ بيني بچكانيد:
اسانس نعنا 1 گرم
روغن بادام شيرين 40 گرم
– اگر بدن تان دچار خارش شد 2 گرم اسانس نعناع را در 50 گرم وازلين ريخته و پس از مخلوط کردن روی محل خارش بماليد
– اگر از رماتيسم و آرتروز رنج مي‌بريد روغن مفید است:
2 قطره روغن نعناع را با يك قاشق سوپخوري روغن بادام مخلوط کنید و روی محل دردناك ماساژ دهيد

– کمپرس نعنا براي رفع سردرد مفید است:
10قطره روغن نعناع را با يك ليوان آب سرد مخلوط کنید و در کاسه بریزید و با يك پارچه
روي پيشاني و شقيقه‌هایتان بگذاريد .
مصرف چای نعنا برای کبد بسیار مفید است.کبد را تميز می‌کند، صفرا را رقيق می‌کند و کلسترول خون را پایین مي‌آورد. چاي نعناع را قبل از غذا بنوشيد.

ترکيبات شيميايي نعنا

نعنا منتول دارد که موجب حس خنكي در دهان می‌شود.

موارد منع مصرف نعناع

افرادی که به خود گیاه نعنا حساسیت دارند و با خوردن آن دچار واکنش های آلرژیک می شوند،  هیچ یک از محصولاتی را که بر پایه گیاه نعنا تولید شده است، نباید مصرف کنند.
•    اسانس نعنا را نباید به مقدار زیاد به کودکان و نوزادان خوراند، زیرا روی حرکات تنفسی و قلب اثر می گذارد و ممکن است خطرناک باشد.
•    چای نعنا معمولا بی خطر است اما مادران باردار و شیرده باید چای نعنا کم بخورند.
•    افرادی که دارای سابقه سقط جنین هستند در دوران بارداری از مصرف نعنا باید اجتناب کنند.
•    معدود عوارض منفی ناشی از کپسولهای پوشش دار روده ای روغن نعناع عبارت است از : جوشهای  پوست، سوزش، سردرد، ضربان پایین قلب و لرزش عضله.
•    منتول یا روغن نعنا که روی پوست مالیده شده باشد می تواند سبب بروز التهاب یا جوشهای پوستی گردد. روغن نعناع باید رقیق شود و میزان مصرف آن باید کم باشد چون میزان مصرفی بالا سبب   آسیب دیدگی کلیه می شود.
•    منتول خالص سمی است و نباید مصرف داخلی شود.
•    روغن نعنا و منتول را نباید به صورت نوزادان و کودکان مالید.
•    دقت کنید که روغن و تنتور تهیه شده از نعناع را اشتباه نگیرید.
•    اگر اسانس نعنا به مقدار زیاد مصرف شود، فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع، استفراغ و درد معده می شود و حرکات دودی معده را از بین می برد.
•    نعناع با تمام فوایدی که دارد، اگر زیاد مصرف شود سیستم گوارشی را تحریک می کند. لذا اگر شما روزی دو تا سه فنجان دم کرده نعنا می نوشید، بهتر است بعد از دو هفته نوشیدن، چند روزی مصرف آن را قطع کرده و دوباره شروع کنید.