زيره‌سبز (Cumin Seed) گياهي يكساله کوچك و علفي با ارتفاع 60 سانتي‌متر است. زیره به‌طور وحشي در مناطق مديترانه رشد می‌کند. گل‌هاي زيره، سفيد يا صورتي رنگ است که مانند چتري در انتهاي ساقه نمایان می‌شود. برگ‌هاي‌ ریز، مانند نوار باريك ، نخي شكل و سبز و ريشه‌اش دراز و باريك سفید رنگ است. زيره را می‌توانید در رنگ‌های زرد تيره، سبز و خاکستري مشاهده کنید .

خواص‌دارویي زیره‌سبز

– زيره‌سبز ضد‌تشنج است.
– زيره‌سبز به بهبود سوءهاضمه کمک می‌کند.
– به بهبود بيماري صرع کمک می‌کند.
– به دفع گاز معده کمک می‌کند.
– قاعده آور است.
– عرق آور است.
– ترشحات زنانگي را برطرف می‌نماید.
– دم‌کرده آن به بهبود و رفع برونشيت کمک می‌کند.
– از زيره در غذاهاي نفاخ به خصوص حبوبات استفاده کنيد.
– مخلوط زيره‌سبز، آب و سرکه به تحريك اشتها کمک می‌کند البته می‌بایست قبل از غذا آن‌را بخوريد.
– براي بهبود قطره قطره ادرار کردن می‌توانید از زيره تفت داده شده و با آب استفاده کنید.
– به بهبود نفخ روده و معده کمک می‌کند کافی‌ست دم‌کرده زيره را تنقيه کنيد.
– براي بهبود زخم چشم می‌توانید دانه‌هاي له‌شده زيره سبز را با آب‌برنج خام خیس کنید و مايع بدست آمده را قطره قطره روي زخم چشم بريزيد.
– برای اطفال شيرخوار که دل‌درد دارند و شکمشان نفع کرده است چند قطره اسانس زيره را با روغن بادام مخلوط نموده و با آن شكم طفل را ماساژ دهيد.

طرز استفاده زیره‌سبز

دم کرده زيره : حدود 5 گرم زيره را در يك ليتر آب‌جوش بریزید و بگذارید مدت 10 دقيقه دم بکشد.
مخلوط با عسل : گرد زيره را با يك گرم عسل مخلوط و میل کنید.
اسانس زيره : اين اسانس را می‌بایست از فروشگاه‌هاي گياهان دارويي و يا داروخانه ها تهیه کنید. مقدار مصرف آن 2 قطره در يك ليوان آب ولرم است.

روش استفاده از زیره‌سبز برای لاغری :

برای استفاده از زیره سبز در کاهش وزن ، روش‌های متعددی وجود دارد که می توان از آن‌ها استفاده کرد.

1. عرق زیره :

با استفاده از عرق زیره سبز می توان از خواص زیاد مانند کاهش وزن و لاغری بهره‌مند شد. این عرق گیاهی سرشار از فیبر است که موجب کاهش اشتها و افزایش متابولیسم بدن می‌شود و مصرف روزانه یک فنجان از عرق زیره در رسیدن به نتیجه مطلوب توصیه میشود. میتوان عرق‌زیره را به همراه یک قاشق عسل طبیعی مصرف نمود. بهترین زمان برای مصرف عرق زیره، نیم ساعت قبل از وعده غذایی است.

2. پودر زیره و ماست

روش دیگر استفاده زیره برای کاهش وزن ، مصرف پودر زیره سبز به همراه یک قاشق چای‌خوری ماست است. این ترکیب را بعد از هر وعده غذایی به مدت 15 روز استفاده کنید تا شاهد نتایج مطلوب آن باشید.

3. دانه زیره :

دانه زیره‌سبز را می توان برای لاغری مصرف نمود. در این روش 2 قاشق غذاخوری دانه زیره را به مدت 5-6 ساعت یا یک شب در آب خیس کنید. سپس، دانه ها را جوشانده و از صافی عبور دهید. در مرحله بعد با افزودن آب لیمو به این نوشیدنی می توان آن را مصرف نمود. این نوشیدنی را به مدت 2 هفته و با معده خالی میل کنید.

4. دمنوش زیره‌سبز

افرادی که به خوردن دمنوش علاقه دارند و می خواهند وزن خود را کمتر کنند می توانند از دمنوش زیره سبز استفاده کنند. پودر زیره را به یک فنجان آب‌جوش اضافه کنید و کمی نمک برای داشتن طعم بهتر به آن اضافه کنید و به مدت 20 روز، بعد از غذا از این دمنوش میل کنید.

خواص دیگر زیره سبز :

کمک به ترک مواد مخدر:

بر اساس مطالعه ای که بر روی موش‌ها انجام شد نشان داده شده است که ترکیبات زیره سبز موجب کاهش رفتارهای اعتیادآور و علائم آن می‌شوند. اما این مطالعه برروی انسان نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد. همچنین گام بعدی در این نوع مطالعات یافتن عنصر خاصی است که این اثر را در موشها ایجاد می کند.

درمان بی خوابی:

بی‌خوابی یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از افراد آن را تجربه کرده‌اند .برخی از بی‌خوابی‌ها ، طولانی مدت می‌باشند که ممکن است در سلامت انسان مشکل ایجاد کنند. استرس ، بیماری و درد از علائم شایع بی‌خوابی محسوب می‌شوند. استفاده از ویتامین‌ها به خصوص ویتامین B برای درمان بی‌خوابی بسیار موثر است. زیره سبز به دلیل داشتن انواع ویتامین‌ها به بهبود کیفیت خواب بسیار کمک می‌کند.

پیشگیری از ابتلا به دیابت:

دانه‌های زیره سبز می تواند با کاهش احتمال ابتلا به هیپوگلیسمی و یا کاهش قند خون به جلوگیری از دیابت کمک کند. هیپوگلیسمی می‌تواند موجب بروز مشکلاتی مانند تعریق ، شکنندگی، ضعف، صحبت کردن با مشکل، سردرگمی، از دست دادن هوشیاری و تشنج شود. خطر ابتلا به هیپوگلیسمی در افراد مبتلا به دیابت یا مصرف کنندگان الکل نسبت به دیگران بیشتر است.

طبق مطالعات انجام شده در سال 2005 ، مواد موجود در دانه‌های زيره سبز، ممکن است به عنوان یک عامل جدید برای درمان دیابت مفید باشد.

ضدویروس و ضدباکتری:

زيره سبز در درمان عفونت‌های ویروسی و بیماری‌هایی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی موثر است . این گیاه پر خاصیت حتی برای مقابله با باکتری هایی که به طور معمول در روده سالمندان و حیوانات وجود دارند و بعضی از انواع آن منجر به بروز درد شدید شکم، اسهال خونی و استفراغ شوند، بسیار مفید است.

خواص زیره برای مردان:

در پاسخ به سوالات برخی از شما کاربران از بخش سلامت نمناک در این رابطه باید بگوییم که زیره دارای خواص ضدالتهاب، تقویت کننده قوای جنسی، افزایش دهنده تعریق و ادرار و التیام دهنده زخم می باشد. در برگ ، ساقه و ریشه گیاه زيره سبز ، هورمون های گیاهی ، مخصوصا هورمون زنانه زیاد است. به همین دلیل در افزایش میل جنسی زنان و کاهش این میل در مردان کمک می کند. ماساژ پوست صورت با شیره زیره ، موجب ضعیف شدن و از بین رفتن ریش و موهای زائد صورت می شود.

جلوگیری از سرطان:

زیره سبز به دلیل وجود ویتامین C و A، دارای خواص ضدانعقادی است. ویتامین A باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از استرس اکسیداتیو میشود که در درمان انواع مختلف سرطان کمک کند. مطالعات انجام شده در سال 2007 نشان می دهد که مصرف زیاد ویتامین A و رتینول ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش دهد. همچنین زیره سبز سرشار از آنتی اکسیدان است که قادر به جلوگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی می‌باشند. تحقیقات انجام شده روی موش‌ها نشان می‌دهد موش‎‌هایی که از زيره سبز تغذیه کرده‌اند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در آن‌ها کاهش یافته است.

دیگر خواص زیره

• دارای خاصیت برای افزایش شیر مادران در دوران شیردهی.
• زیره سبز ضد تومور، ضد‌صفرا، ضد‌باکتری و ضد‌عفونی کننده است.
• دم‌کرده زیره مفید برای برطرف کردن سوء هاضمه.
• استفاده از مخلوط زیره سبز با عسل برای رفع درد.

استفاده از دمنوش زیره برای درمان برونشیت

رفع نفخ و دل درد کودکان، برای این منظور چند قطره اسانس زیره سبز را با روغن بادام مخلوط کنید و با آن شکم نوزاد را ماساژ دهید.

مواد مغذی موجود در یک قاشق غذاخوری زیره سبز:

• کالری:22
• پروتئین:1 گرم
• کربوهیدرات:3 گرم
• قند:صفر گرم
• چربی:1 گرم
• کلسترول:صفر گرم
• سدیم:10 میلی گرم
• فیبر رژیمی:1 گرم
• آهن:4 میلی گرم (22 درصد DV)
• کلسیم:56 میلی گرم (6 درصد DV)
• فسفر:30 میلی گرم (3 درصد DV)
• پتاسیم:107 میلی گرم (3 درصد DV)
• منیزیم:22 میلی گرم (5 درصد DV)
• روی:0.3 میلی گرم (2 درصد DV)
• مس:0.1 میلیگرم (3 درصد DV)
• تیامین:0.1 میلی گرمی (1 درصد DV)
• نیاسین:0.3 میلیگرم (1 درصد DV)
• ویتامین آ (A):76 واحد بین المللی (2 درصد DV)
• ویتامین سی (C):0.5 میلی گرم (1 درصد DV)
• ویتامین ای (E):0.2 میلی گرم (1 درصد DV)
• ریبوفلاوین:0.1 میلیگرم (1 درصد DV)
• منگنز:0.2 میلی گرم (10 درصد DV)

طبع زیره سبز

زیره سبز دارای طبع گرم و خشک است. این گیاه سرشار از آهن ، کلیسیم ، منیزیم ،فیبر،آنتی اکسیدانها و ویتامین A می باشد.

خواص عرق زیره سبز

• دافع سموم بدن و رافع تنـگی نـفـس و سکسـکه است.
• عرق‌آور و ضد‌تشنج است.
• قاعده‌آور است و ترشحات زنانگی را برطرف میکند.
• عرق گیاه زیره باعث رفع اشتهای کاذب میشود.
• استفاده از این عرق برای کاهش وزن و لاغری مفید است.
• عرق زیره سبز، قابض و خشک کننده است.
• مصرف این عرق برای برطرف کردن بیماری صرع مفید است.
• مصرف عرق زیره سبز در دفع گاز معده موثر بوده، برای برطرف کردن سوءهاضمه مفید است.
• دارای خاصیت چربی سوزی بوده و باعث از بین رفتن چربی‌های زیرپوستی میشود.
• افزایش دهنده شیر مادران است.
• برای رفع نفخ روده و معده میتوانید از عرق زیره سبز استفاده کنید.

مقدار مصرف عرق زیره سبز

کودکان:روزی سه بار سه قاشق غذاخوری عرق زیره را در کمی آب حل کرده و قبل از غذا به کودک دهید.

بزرگسالان:روزی سه بار، نصف استکان عرق زیره سبز را با کمی آب ترکیب کرده و قبل از غذا مصرف شود.

طرز تهیه عرق زیره سبز

عرق و روغن زیره سبز از دیگر فرآورده‌های آن است. عرق زیره سبز از تقطیر تخم زیره سبز به وسیله بخار آب تولید می‌شود و دارای خواص دارویی فراوانی می‌باشد. همچنین میتوان با جوشاندن آب و تخم زیره سبز نیز عرق آن را تهیه کرد. پس از تبخیر آب، عملیات سرد کردن بخار و تقطیر به صورت سنتی یا صنعتی انجام می‌شود و مایعی که با تقطیر به دست آمده، همان عرق گیاه زیره است.

به طور کلی با عملیات تبخیر و تقطیر، اسانس و رایحه گیاه زیره به درون مولکول‌های آب نفوذ میکند و در اصطلاح علمی، آب مقطر تولید می‌شود. این آب معطر مقطر، علاوه بر طعم و رایحه خوب، خواص درمانی گیاه را هم برای بدن دارد.

اگر از پودر دانه‌های زیره استفاده شود ، اسانس تولیده شده تا 50 درصد کاهش می‌یابد و در صورتی که مدت آسیاب کردن بیش از 1 ساعت باشد، میزان اسانس از این هم کمتر خواهد بود.

ترکيبات شيميايي زیره سبز

اسانس زيره از تقطير ميوه له‌شده تحت اثر بخار آب درست می‌شود و اين اسانس در ابتدا مايعي بيرنگ است که به مرور زمان قهوه‌ای می‌شود. بوي زيره به علت وجود آلدئيدي بنام آومينول است و میزان آومينول در زيره بسته به محل کشت می‌تواند بين 30 تا 50 درصد باشد.

عوارض جانبی استفاده بیش از حد زیره سبز

عوارض زیره را شامل :

آلرژی:

مصرف بیش‌از اندازه زیره موجب خارش پوست و آلرژی می‌شود. افراد مبتلا به آلرژی اگر مجبور به استفاده از زیره هستند حتما در مقادیر کم از این دانه مصرف کنند.

آروغ زدن

ممکن است اثر ضدنفخ زيره سبز موجب آروغ زدن شود. دلیل اصلی آروغ زدن به سبب ورود هوا هنگام خوردن غذا و یا نوشیدنی‌ها به معده ایجاد شود که از طریق دهان ، گاز معده خارج می‌شود.

سوزش سر دل:

زيره سبز یکی از داروهای گیاهی مفید برای درمان بسیاری از مشکلات گوارشی است. اما ممکن است در کنار تمام این فواید منجر به بروز مشکلاتی مانند سوزش سر دل شود که با مصرف بیش از اندازه زیره سبز ایجاد می‌شود.

ناباروری مردان:

طبق بررسی‌های انجام شده زيره سبز موجب سرکوب تستوسترون می‌شود که منجر به ناباروری در مردان می شود.

افزایش خونریزی در قاعدگی:

استفاده بیش از اندازه زیره سبز موجب افزایش خونریزی در دوران قاعدگی می شود. بنابراین در این دوران باید از این گیاه دارویی به میزان کمتری مصرف شود.

بارداری و شیردهی:

در طب سنتی استفاده از زیره سبز را موجب سقط جنین می دانند. بنابراین به مادران باردار توصیه می‌شود که در این دوران از مصرف آن خودداری کنند. اما عوارض زیره سبز در دوران شیردهی تا کنون ثابت نشده است. اما بهتر است که در این دوران نیز زیره سبز مصرف نشود.

آسیب به کبد:

روغن موجود در دانه  زيره سبز بسیار ناپایدار است و مصرف بیش از اندازه زیره در طولانی مدت موجب آسیب به کبد و کلیه ها می‌شود. از روغن زیره سبز برای جلوگیری و یا درمان اسپاسم عضلانی حیوانات استفاده می شود.

تاثیر اعتیاد آور:

مصرف بیش از اندازه زیره سبز می تواند موجب اعتیاد شود زیرا داری خواص مواد مخدر می باشد. علاوه بر این ممکن است موجب حالت تهوع ، مخدوش شدن ذهن و خواب آلودگی نیز شود.

کاهش قند خون:

مصرف بیش از حد زيره سبز موجب افت قند خون می‌شود. در برخی موارد مانند جراحی که حفظ قند خون ضروری است این مساله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. بنابراین دو هفته قبل از جراحی باید مصرف زیره را قطع نمائید تا در حین جراحی دچار کاهش قند خون نشوید.

دیابتی ها زیره نخورند!

همانگونه که ذکر شد مصرف زيره سبز موجب کاهش سریع قند خون می‌شود. بنابراین افراد دیابتی که کنترل مداومی بر روی قند خون دارند و نوسانات قند خون برای سلامت آنها خوب نیست ، نباید از زیره استفاده کنند و در صورت ضرورت ، حتما اعتدال را رعایت کنند.

کهیر زدن:

زيره سبز طبع گرمی دارد و مصرف بیش از اندازه آن موجب کهیر در بدن می شود.

تداخل دارویی:

طبق نتایج تحقیقات ، زيره سبز ممکن است با برخی از آنتی بیوتیک ها و داروهای کاهش دهنده قند خون تداخل داشته باشد.

موارد منع مصرف:

– زیره سبز تاثیر زیادی بر روی ترشحات هورمون تیروئید دارد و موجب افزایش میزان ترشحات می شود. به همین دلیل برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید بسیار مناسب است. اما باید توجه داشت که افراد لاغر نباید در مصرف زیره ، زیاده‌روی کنند ، چرا که به پرکاری تیروئید مبتلا می شوند.